​

یکی از روش‌های قدیمی  و پایه که برای جلوگیری از فاسد شدن مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، استفاده از سرما موجود در سردخانه است. می‌توان اختراع این دستگاه را یکی از ده اختراع برتر قرن در هزاره دوم میلادی در نظر گرفت. اولین شیوه سرمایش عملی را می‌توان سرما با آمونیاک در نظر گرفت. اما امروزه انواع روش‌های مختلفی برای ایجاد تبرید در دنیا وجود دارد. در ادامه این مقاله از سری مقالات آموزشی وب سایت به بررسی و اهمیت این موضوع خواهیم پرداخت؛ با ما همراه باشید.

​

چرا سردخانه‌ها اهمیت دارند

جالب است بدانید یکی از شاخصه‌های سنجش میزان رشد فن آوری در یک کشور به تعداد واحدهای صنعتی بر می‌گردد که برای انجماد مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پس از استفاده از آمونیاک برای ایجاد سرما انواع روش‌های مختلف برای ایجاد سرما به وجود آمد؛ از جمله این روش‌ها می‌توان به روش فریون برای ایجاد سرما اشاره کرد. از این سیستم به صورت گسترده در خانه‌ها برای ایجاد مکانی برای سرما مورد نیاز برای نگهداری مواد غذایی استفاده می‌شده است. پس از نگرانی‌ها در رابطه با تخریب لایه ازون توسط روش‌های ایجاد شده، قراردادی به نام وین به اجرا گذاشته شده که باعث توجه بیشتر به لایه ازون و همچنین روش ساخت سردخانه‌ها و ایجاد سرما به وجود آمد. پس از این قرارداد بود که روش hfc به عنوان روشی جایگزین مورد استفاده قرار گرفت. این روش اثرات تخریبی روی لایه ازون نداشت ولی همچنان باعث گرمای گلخانه‌ای داشت.

این روش هم به دلیل تصویت قرارداد عدم  استفاده از روش‌ها برای کاهش گرمای گلخانه‌ای ممنوع اعلام شد. هر چند در حال حاضر در برخی از کشورها از روش‌هایی مانند cfc و hcfc برای پروژه‌های بزرگ صنعتی برای ایجاد سرما استفاده می‌شود. این در حالی است که این روش‌ها علاوه بر اثر تخریبی بر لایه ازون پتانسیل بالایی در گرمای گلخانه‌ای دارد.

اولین دستگاه سرمایش جهان

یکی از روش‌های که باعث ایجاد اولین دستگاه سرمایش جهان گردید، سیکل تبرید بود که در سال ۱۸۰۰ بسیار رایج شد. استفاده از این روش ۳۴ سال ادامه داشت. جالب است بدانید اولین دستگاه ساخته شده  در کارخانه‌های آبجو سازی مورد استفاده قرار گرفت. اولین بار از آمونیاک در سال ۱۸۵۰ برای ایجاد سرما در فرانسه مورد استفاده قرار گرفت. آمریکا از این روش برای ایجاد دستگاه یخ ساز مصنوعی مورد استفاده قرار گرفت. اولین دستگاه سردخانه در سال ۱۸۷۲ اختراع شد و از سال ۱۹۰۰ از این ماشین‌ها برای صنایع یخ سازی و سردخانه‌ها برای مواد غذایی و شیمیایی مورد استفاده قرار گرفت. پس از آن از سال ۱۹۲۰ در ساخت پاتیناژ و در سال ۱۹۳۰ از این دستگاه برای تهیه مطبوع مورد استفاده قرار گرفت.

​

سردخانه چیست

محلی که از آن برای خنک نگه داشتن مواد غذایی استفاده می‌شود را سردخانه گفته می‌شود. در توضیح بهتر می‌توان این دستگاه را ساختمان و تاسیساتی در نظر گرفت که باعث افزایش میزان ماندگاری و همچنین کیفیت مواد غذایی می‌شود. یکی از مهم‌ترین وظیفه‌های این دستگاه را می‌توان جلوگیری از ایجاد فساد در کالاها و موادی که در آن وجود دارد دانست. لازم به توضیح است که کاربرد این دستگاه تنها برای نگهداری مواد غذایی و کشاوری خلاصه نمی‌شود و می‌توان از این دستگاه در انواع صنعت‌ها مانند نظامی و نگهداری مواد شیمایی استفاده کرد؛ به صورت کلی می‌‌توان گفت از این دستگاه استفاده‌های گوناگون و متنوعی می‌شود.  این دستگاه‌ها را می‌توان به چهار دسته کلی تقسیم کرد.

 اولین نوع از سردخانه‌ها همان دستگاه‌های سرمایش خانگی بود که ما آن‌ها را با نام یخچال می‌شنایم؛ عموما استفاده از این دستگاه‌ها برای افزایش میزان ماندگاری و کیفیت مواد غذایی مورد استفاده در منزل است. یخچال‌ها خود در انواع مختلفی تولید می‌شوند که می‌توان بر اساس ظرفیت مورد استفاده و همچنین نیاز مدل و ظرفیت مد نظر خود را انتخاب کرد. نوع دوم این دستگاه‌ها را می‌توان همان یخچال‌های مورد استفاده در سوپر مارکت‌ها دانست. در سوپر مارکت‌ها از این  یخچال‌ها عموما برای نگهداری مواد غذایی فاسد شدنی استفاده می‌شود. نوع سوم این دستگاه‌ها را می‌توان سردخانه‌های تجاری در نظر گرفت. این دستگاه‌ها عموما توسط رستوران‌های بزرگ و همچنین هتل، دانشگاه‌ها و پادگان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

همان طور که مشخص است از این دستگاه‌های تجاری نیز برای نگهداری مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوع چهارم این دستگاه‌ها را می‌توان دستگاه‌های سرمایش صنعتی در نظر گرفت. از این دستگاه‌ها عموما در کارخانجات عظیم صنعتی استفاده‌های گوناگونی می‌شود.

اصلی‌ترین قسمت یک دستگاه سرمایشی

یکی از مهم‌ترین قسمت‌های یک دستگاه سرمایشی را می‌توان  کمپرسور، اواپراتور و کندانسور آن در نظر گرفت. دیگر قسمت اصلی یک دستگاه سرمایشی را می‌توان محفظه آن در نظر گرفت؛ چراکه اصلی‌ترین قسمت که باعث جلوگیری از هدر رفت سرما و همچنین محل نگهداری کالاهای مورد نظر است، همین محفظه است. نکته مهم در رابطه با دستگاه‌های سرمایش صنعتی و تجاری آن که معمولا در این دستگاه‌ها از ساندویچ پنل به جای محفظه استفاده می‌کنند؛ به این قسمت از این دستگاه اصطلاحا ساندویچ پنل گفته می‌شود.

تقسیم بندی بر اساس نوع عملکرد

علاوه بر دسته بندی ارائه شده در بالا روش‌ دیگری برای دسته بندی وجود دارد که به دسته بندی بر اساس نوع عملکرد موسوم است. در این نوع دسته بندی عموما دو دو دسته دستگاه وجود دارد، دستگاه‌های آمونیاکی و دستگاه‌های فریونی. این که شما چه نوع سردخانه‌ای را باید برای محل مورد نظر خود انتخاب کنید به عوامل زیادی مانند میزان سرما، میزان گنجایش و غیره مربوط خواهد بود.

نوع دیگر رایج دسته بندی‌ را می‌توان دسته بندی بر اساس میزان سرما در نظر گرفت. در این نوع دسته بندی عموما دو نوع دستگاه وجود دارد؛ سردخانه‌های زیر صفر و  بالای صفر.

​

سردخانه زیر صفر

خود این دستگاه‌ها انواع مختلفی دارند که در ادامه به توضیح در رابطه با هر کدام خواهیم پرداخت. اولین نوع از این دستگاه را می‌توان دستگاه‌های مورد استفاده برای میوه و لبنیات در نظر گرفت. دمای کاری این نوع از دستگاه‌های ایجاد سرما بین ۰ تا ۴ درجه سانتی‌گراد است. انواع دیگر این دستگاه‌ها را می‌توان با عنوان دستگاه سرمایش شیر، دوغ و ماست و همچنین دستگاه نگهدارنده گوشت تازه عنوان کرد. نوع دیگر سردخانه زیر صفر برای نگهداری گوشت مرغ یخ زده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دمای کاری این نوع از دستگا‌ها عموما پایین‌تر از صفر است و منفی هجده درجه سانتی‌گراد معمول‌ترین دما برای این نوع دستگاه‌ها است. تونل انجماد را هم می‌توان یکی از انواع این دستگاه‌ها در نظر گرفت. از این تونل‌ها عموما برای منجمد کردن مواد غذایی در سریع‌ترین زمان ممکن استفاده می‌شود. دمای مورد استفاده برای این دستگاه را می‌توان منفی چهل درجه سانتی‌گراد عنوان کرد. این تونل قابلیت انجماد مواد غذایی در سریع‌ترین زمان ممکن را دارد. 

دستگاه‌های ایجاد سرمایش برای تشکیل بستنی نوع دیگر از این دستگاه‌ها است. نکته مهم در رابطه با این دستگاه‌ها آن است که وابسته به میزان خامه و چربی مورد استفاده در بستنی ساختار این دستگاه می‌تواند متفاوت باشد. نکته مهم دیگر را رابطه با این دستگاه‌ها آن که معمولا برای ایجاد حالت نرمی در بستنی نیاز به دمای زیاد سرد نخواهد بود و با دمای پایین نیز شکل کلی بستنی به وجود خواهد آمد. به دلیل ساختار خاص بستی معمولا از کمپرسورهای دو مرحله‌ای برای این دستگاه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دسته بندی بر اساس حجم و ابعاد

دیگر روش دسته بندی کردن این دستگاه‌ها را می‌توان بر اساس حجم و ابعاد در نظر گرفت. اتاقی، متحرک، کانکسی و صنعتی بزرگ از انواع این دسته بندی است. لازم به توضیح است که این نوع از دستگاه‌ها عموما برای موارد خاص و همچنین در فضای مناسب استفاده می‌شود. نوع کوچک یا همان اتاقی این دستگاه برای نگهداری مواد غذایی رستوران‌ها و همچنین مراکز توزیع  میوه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این دستگاه عموما یک پانل است که داخل آن تجهیزات سرمایشی به صورت مناسب نصب شده است. در نوع کانکسی این دستگاه از دیواره‌های اتاق  برای تقسیم کردن فضای داخلی کانکس استفاده می‌شود. در نوع بزرگ این دستگا‌ها که معمولا برای انبارهای ذخیره مواد غذایی در حجم بسیار زیاد و انبوه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع از مکان‌ها عموما بر اساس اتاق‌های مختلفی تقسیم بندی می‌شود. عموما در این نوع دستگاه‌ها از روش‌های فریونی و یا آمونیاکی برای ساخت و طراحی استفاده می‌شود.

دسته بندی بر اساس کنترل اتمسفر

یکی دیگر از روش‌های دسته بندی رایج برای تقسیم کردن این دستگاه‌ها، تقسیم بندی بر اساس کنترل اتمسفر است. این نوع از دستگاه‌ها عموما برای نگهداری موادی مورد استفاده قرار می‌گیرد که نیاز به نگهداری طولانی مدت دارند. برای ساخت این نوع دستگاه‌ها عموما نیاز به شرایط خاص از نظر ترکیب هوای درون اتاق وجود دارد. همچنین باید به وسیله اتیلن میزان غلظت اکسیژن را کاهش داد.  نوع دیگر این دستگاه‌ها را می‌توان دستگاه‎های ایجاد سرمای  معمولی در نظر گرفت. کارکرد این دستگاه‌ها عموما به وسیله کنترل هوای معمولی و با تنظیم دما و میزان رطوبت کار می‌کنند. عموم استفاده از این دستگاه‌ها را می‌توان برای نگهداری مواد غذایی در نظر گرفت.

​

سردخانه‌های بالای صفر

همان طور که از نام این دستگاه‌ها مشخص است میزان دمای کاری این دستگاه‌ها بالای صفر است؛ از این نوع دستگاه‌ها عموما در صنعت‌های کشاورزی برای نگهداری سبزیجات و میوه جات و همچنین صیفی جات در نظر گرفت. این نوع سردخانه خود به دو دسته کلی فریون کار و آمونیاک تقسیم بندی‌ می‌شوند.

۳- سردخانه دو مداره:

ترکیبی از دو نوع بالا بوده و بسته به کالایی که باید در آن نگهداری شود، درجه آن تنظیم می گردد و اصولا به دو صورت مورد استفاده قرار می گیرند.

یکی به صورت واحدی وابسته به صنایع در کارخانجات تولیدی که صرفا مواد مشخص و یکسانی را در آنها نگهداری می نمایند و دوم مستقل که بسته به موارد نیاز و مواد خوراکی که به آنها سپرده می شود برنامه خود را تنظیم می نمایند.

بدین صورت که گاهی در اختیار شرکت گوشت یا زمانی در اختیار سازمان تعاون شهر و روستا و یا استفاده کنندگان دیگر قرار داده می شوند.

۴- سردخانه های پرتابل یا متحرک:

علاوه بر تمام دستگاه های تبرید که به آن اشاره شده است، تعدادی از دستگاه های تبرید در طرح های مختلف و برای نگهداری محصولات متفاوت و کاربردهای خاص ساخته می شود که جهت حمل و نقل گوشت، مرغ، شیر، بستنی، صندوق های گل فروشی و سردخانه های بیمارستانی و غیره می باشد.

سازنده سردخانه

شرکت صنایع برودتی برادران حقیقی با سال ها تجربه در زمینه صنعت برودت ایران در حال حاضر بزرگترین سازنده سردخانه در ایران می باشد

امروزه از تبرید در سطح وسیعی جهت تهیه و نگهداری مواد غذایی ( گوشت ، مرغ و ماهی و … ) و انواع میوه جات و صیفی جات استفاده می شود .

برای این منظور ایجاد سردخانه با دماهای مختلف در شهرها و مجتمع های فروشگاهی و رستورانی بزرگ اجتناب ناپذیر گردیده است .

تجهیزات مورد نیاز در احداث سردخانه

عایق بندی حرارتی سردخانه از مهم ترین نکات در نحوه طراحی و احداث اتاق های سردخانه کوچک یا بزرگ می باشد. پلی یورتان، فوم، پلی استایرن، چوب، پشم و شیشه و … موادی هستند که با توجه به نوع سردخانه برای ساخت اتاق سرد مورد استفاده قرار می گیرند. درب سردخانه با توجه به اینکه سردخانه از نوع دمای زیر صفر یا بالا صفر است در دو مدل کشویی و لولایی با ابعاد مختلف انتخاب می شود.

​

قطعات مکانیکی به کار رفته در ساخت یک سردخانه

قطعات مکانیکی یک سردخانه با توجه به ابعاد، ظرفیت، نوع محصولات و شرایط محیطی انتخاب می شود. ما در گروه صنایع برودتی برادران حقیقی قادریم تمامی تجهیزات مکانیکی که در ساخت یک سردخانه مورد نیاز است، از برند های معتبری مانند بیتزر، کوپلند، دانفوس و … را با کیفیت مناسب تهیه کند. این قطعات شامل موارد زیر است:

کمپرسور

انتخاب یک کمپرسور مناسب با توجه به ظرفیت سردخانه و دمای اواپراتور و کندانسور انجام می شود. علاوه بر انتخاب کمپرسور، گاز مبرد در سیکل هم باید تعیین شود. برای تعیین یک کمپرسور که مهم ترین تجهیز به کار رفته در سردخانه است حتما از مشاوره های تخصصی کارشناسان ما استفاده کنید.

کندانسور

ما پیشنهاد می کنیم برای انتخاب یک کندانسور مناسب، ظرفیت دفع حرارت، دمای کندانسور، نوع مبرد و اختلاف دمای کندانسور و محیط را حتما در نظر بگیرید.

اواپراتور

برای انتخاب اواپراتور سردخانه باید نوع مبرد، بار برودتی مورد نیاز، دمای اواپراتور و اختلاف دما برای انتقال حرارت بین هوا و اواپراتور درجهت درست را در نظر گرفت.

تجهیزات خط مایع

این تجهیزات در واقع شامل شیر انبساط، شیر برقی، سایت گلاس، فیلتر درایر و چک ولو است که شرکت
صنایع برودتی برادران حقیقی تمامی آن ها را از برند های معتبر در اختیار دارد.

خط مکش و خط تخلیه

این تجهیزات شامل فیلتر روغن، اویل سپراتور، مافلر، بال ولو، پرشر سوئیچ و … می باشد که ما با استفاده از تیم اجرایی با سابقه ی خود می توانیم این قطعات را در محل مورد نظر نصب کنیم.

​

قطعات الکتریکی به کار رفته در ساخت یک سردخانه

اجزا و قطعات الکتریکی سردخانه شامل تابلو برق، کابل ها، لامپ ها و تجهیزات کنترلی می باشد. تابلو برق وظیفه ی ایجاد ثبات، کنترل شرایط دمایی و بررسی تجهیزات را بر عهده دارد که به طور کلی از ترموستات، تایمر، نشانگر ها و هشدار ها، فیوز و کلید ها، کنترل آلات، بدنه و کلید حرارتی ساخته شده است. کنترل آلات تابلو برق باید شامل کنترل فاز، کنترل فشار بالا و فشار پایین و کنترل pump down باشد.